Shkollat fetare katolike te hapura ne trojet shqiptare

Synim i shkollave fetare katolike ishte kundershtimi i perhapjes se shkollave fetare ortodokse dhe kultures helene e besimit fetar ortodoks ne trojet shqiptare dhe mbrojtjen e perhapjen e dioqezave katolike dhe kultures latino-romake ne Ballkan e ne trojet shqiptare. Per kete synim Kisha e Romes dergonte ne trojet shqiptare misionar te Urdherit te Benediktineve gjate shekullin e IX.                                                                                                             “Ne pjesen veriore te Arberise murgjit francez Benediktin  u vendosen ne vitin 1236 fillimisht ne Shirgj pran Shkodres, ne manastirin e Shen Argjendeve, ne Durres ne vitin 1278 nen mbrojtjen e Karl Anzhuit, ndersa brenda ne Shkoder per here te pare u vendosen ne vitin 1345”, Dhori Qiriazi, vep. Cit.,fq. 68, cituar nga Dr. Hajrullah Koliqi: Historia e arsimit dhe mendimit pedagogjik shqiptar.                                                                       Kuvendet qe u themeluan ne peshkopatat e Tivarit, Dursit, Shkodres etj., u bene qendra te rendesishme per pehapjen  e kultures letrare, gjuhesoredhe besimit krishten katolik te latino-romakeve, ne trevat shqiptare te besimit katolik,  duke perhapur  me fanatizem dorshkrime te moqme e te shejta, veprat patristike dhe veprat klasike,si Ciceronin etj, qe ta latinizojne sa më shume popullaten arberore.                                                                             “Urdheri  franqeskan u vendos ne qytetin e Durresit, viti 1283. Per stabilizimin e katolicizmit ne trevat veriore te Arberise, rol kryesor luajti  Kryepeshkopata e Tivarit, themeluar nga  papa Grigori VII, viti 1073- 1080, nga e cila varej, jo vetem Shkodra, por edhe  peshkopatat katolike te Krujes, Skurjes, Pultit,  Drishtit, Shasit, Ulqinit,  dhe Sadres”, Dhori Qiriazi, vep. Cit. Fq. 68, cituar nga Dr. Hajrullah Koliqi: Historia e mendimit pedagogjik shqiptar, fq. 51.                                                                                                                                                                                                                  Kryepeshkopata  e Tivarit  me peshkopatat tjera katolike, luajten rol  te madh ne edukimin e shqiptareve te besimit katolik sipas kultures, gjuhes dhe besimit krishten latino-romak, duke patyr synim gjithnje  latinizimin e tyre.  Urdheri  i dominikaneve, themeluar ne shk e XIII nga Shën  Dominiku dhe urdheri i françeskaneve, themeluar  nga Shen Franqesku, u perhap gati ne te gjitha trevat ku jetonin  shqiptaret, per ti bere rerzistence perhapjes se kishave ortodokse dhe helenizimit e besimit ortodoks  te shqiptareve, duke zavendesuar me perhapjen e latinizimit permes besimit krishten katolik. Gjitha keto synime beheshin nen diktatin dhe nen percjelljen e kishes kotolike ne Rome. I juaj, mësuesi Isë