Politika shqiptare dhe nje pjese e konsiderushme e shoqerise se saje eshte mbush e stermbush me iluzione apo vetmashtrime, me dashje apo pa dashjen e saje, me dije apo pa dije, me mundesi apo pamundesi ta shohin ne sy e drejte realitetin e hidhur, qe e ka perfshire tere gjeografine shqiptare dhe popullin e saje qe jeton ne te.                                                                                                                                                                                                             Iluzionet jane perceptime te gabuara qe e shtremberojne tersisht te verteten mbi realitetin natyror, shoqeror, politik, fetar e shpirteror ne mesin e nje shoqerie. Ajo  shoqeri qe eshte e emancipuar, i lftone iluzionet nga skena e perdorimit politik, fetar, kulturor, profesional e intelektual.                                                                                                                                                                                                                                                       Iluzionet apo mashtrimet i shkaktojne shume faktore, si: mungesa e pervojes, mungesa e diturise profesionale e politike, niveli i ulte i motivacionit dhe ndjeshmerise emocionale, temperamenti defanziv, karakteri dhe personaliteti i dobte dhe i pagdhendur. Shkurtpamesia, vizionet e shterrura, lakmija e ndotur, morali i ulte, zhveshja nga ndjenjat humane dhe altruizmi, zhveshja nga ndjenjat kombtare dhe dorzimi nga presionet e ndryshme politike, brenda e jashte vendit, nga ndikimi i rrethanave ekonomike e socialkulturore. Duhet patur kujdese e vigjilence te shtuar, qe mos te bijme ne oqeanin e pafund te Iluzioneve e mashtrimeve. Te gjithe faktoret qe u permenden më larte, gjejne strehim tek personat qe nuk jane kompetent e pergjegjes ne vendin qe e kane marr mbi pergjegjesite e veta, duke shkaktuar tek ta iluzione e mashtrime te sterngarkuara, ne perceptimet, mendimet, qendrimet, vlersimet, gjykimet,  kolnkludimet dhe veprimet e tyre.                                                                                                                                                         Perceptimet reale jo iluzore, bejne pasqyrimin sa më te vertete e te argumentuar te nje realiteti per te cilin flitet dhe i shembin mitet e perceptimeve iluzore, te rrejshme e mashtruese rreth atij realiteti, me te cilat eshte mbushur perplot te menduarit, gjykuarit, konkluduarit dhe vepruarit e politikaneve, klerikeve fetar dhe intelektualeve ne skenen tone shqiptare.
Lexusi im i dashur, eshte fitore e madhe per ne shqiptaret, nese e fitojme betejen duke u ballafaquar me iluzionet, te cilat jane te mbushura perplote me mitizime, mashtrime e shtremberime te ndryshme te realitetit natyror, shoqeror, shpirteror, politik, fetar e intelektual. I juaj, mësusi Isë

Per aqe sa eshte fajtore Evropa, Turqia, Rusia dhe fqinjet tane pushtues per gjendjen tone te mjere kombetare, po per aqe, mos ndoshta edhe më shume jemi fajtor ne si komb. Evropa, Turqia, Rusia me aleatet e vete, bene e çka nuk bene ne deme te shqiptareve, por ne si popull e si komb asnjehere nuk kemi qene te rreshtuar si duhet per interesat tona kombetare, edhe pse derdhem gjak shume neper periudha te ndryshme historike, per ta vendos fatin tone dhe per tu mbrojtur nga pushtuesit tane.                                                                                                                                                                 Shtetet ne fjale se bashku me aleatet e tyre satelit, edhe pse e bene kerdine ne dem te trojeve tona dhe popullates duke e gjakosur dhe shfarosur masivisht, faji medoemos mbetet edhe tek ne si komb qe i pranuam verberisht dhe ne menyren me primitive, perqarjet qe naj imponuan dinakerisht permes hipnotizimeve fetare e politike dhe permes dhunes, duke u perqare dhe duke u bere kundershtare te rrepte mes veti, qe nga pushtimi i Ilirise e deri ne ditet e sotit, duke dobesuar forcen tone mbrojtese permes perqarjeve dhe urrejtjeve nga llojet me te ndryshme.
Ky primitivizem perqares mes neshe eshte vertetuar më pare e po vertetohet edhe tani, me Kosoven e Shqiperine dhe me shqiptaret e pushtuar ne trojet e veta nga Greqia, Maqedonia, Serbia dhe Mali i Zi.                                                                                                                                                                  Faren e perqarjes e mbollen neper shekuj pushtusit tane, permes feve, ndikimeve politike, kultures dhe dhunes se tyre, ndersa ne si komb fatkeqesisht po e kultivojme edhe metej kete fare te shemtuar, po e kultivojme lakmine ne dem te njeri tjetrit, po e kultivojme urrejtjen e hasmerine mes veti, po e kultivojme edhe tradhtine duke shkattrruar veten gjithnje e me shume, e duke i konsoliduar radhet e pushtueseve tane, sipas apetiteve dhe synimeve te tyre.
Ne shqiptaret po e vertetojme gjithnje e më shume sikur nuk dojme te mbushemi mende, sepse edhe sote e kesaje dite, po e pranojme me fanatizem faren perqarese permes feve, permes klaneve te ndryshme politike e ideologjike, duke u ndare shpirtnisht sipas radhes se perkatesive fetare, politike, ideologjike e regjionale dhe duke luajtur per mrekulli rolin e papagallit, tersisht ne dem te interesave tona kombetare. Pra gjithnje e me shume po e harrojme kulturen tone, zakonet, traditen, moralin, drejtesine, edukaten, besimin, humanizmin dhe çdo gje qe ishte me se njerezore dhe e perkryer. E sote?! Te ndare e te perqar si eshte zi e me zi, duke vepruar sipas deshires se atyre qe e mbollen faren perqarese mes neshe.
Eshte e pamundeshme te mos e pranojme fajin tone si komb per gjendjen momentale qe gjendet Kosova e Shqiperia, me gjysmen e trojeve te pushtuara nga greket, maqedonet, serbet dhe malazezet. Ne Kosove e ne Shqiperi dhe ne trojete e pushtuara nga fqinjet tane, po neperkemben parimet themelore te drejtesise, po keqeperdoret me te madhe pasuria shoqerore e kombetare, po abuzohet me mjekesine dhe parimet etike te shendetesise, po abuzohet me edukaten kombetare, arsimin, dijen dhe shkencen, duke shitur diploma si ne treg te mallrave, e duke regjistruar student qe nuk meritojne te regjistrohen neper vende elite te studimeve, permes lidhjeve e klaneve mafioze, duke punesuar militant politik e shebrtore te politikes. Ne Kosove e ne Shqiperi e ne trojet tjera shqiptare pasurohen brenda nje nate njerezit e qeverise, uzurpohen pronat shtetnore, uzurpohet rryma sipas lagjeve e partive, uzurpohet uji sipas klaneve e deputeteve.                                                                                                                                              Permes tendereve behen krimet me te medha te mundeshme. Investimet qe behen permes shtetit, mbulohen me keqeperdorime e dallavere. Ne Shqiperi e ne Kosove dhe trojet e pushtuara shqiptare, po lulezon korupsioni, prostitucioni, narkomania dhe trafikimi me qenje njerezore. Ne Shqiperi e ne Kosove dhe ne trojet e pushtuara shqiptare, kane ngritur koken grupacione te ndryshme fetare e politike si misionar te caktuar, ne dem te qenjes sone kombetare.
Kë ta fajsojme perpos vetevetes per  gjitha keto te keqija qe po ia bejme vetit, vendit dhe kombit tone?!                                                                                       Disa demagog po paraqiten ne skenen tone politike rrejshem, më evropian se sa evropianet, edhe pse puna dhe vepra e tyre po tregone kush jane dhe ku e kane vendin. Evropen nuk duhet ta pranojme me statusin tone si zhelana e qyqana, te ndare si komb ne dy shtete shqiptare e ne kater shtete fqinje greko-sllave. Ne evrope duhet te shkojme si popull i barabart me tjeret, i bashkuar si komb dhe ta marrim vendin aty ku e kishim me pare, si nder me te miret ne mesin e me te mireve, e jo si qyqare e zhelana, duke u shpifur si evropian, sipas deshires se pushtueseve tane. Per qudi keqbersit shqipfoles te trojeve tona, per leverdite e tyre personale e shume te ulta, e kane mbush fjalorin e vete dhe stermbush, me nje zhargon fjalesh: Evropa, evropianizimi, kultura evropiane, civilizimi evropian, jemi evropian, i takojme Evropes, po ecim drejte Evropes dhe nuk ka kush te na ndale, duke harruar fare nenen e tyre Shqiperi, qe e ka coptuar e bere cope e grime dhe prap po e copton, Evropa se bashku me Rusine, Turqine dhe shtetet e tyre satelite ne ballkan.
Lexuesi im i dashur, mos u paraqit ne skene si evropian i rrejshem, sepse puna dhe vepra te tregojne kush je dhe ku e ke vendin. Evropen nuk duhet ta pranojme me statusin tone si zhelana e qyqana, te ndare si komb ne dy shtete shqiptare e ne kater shtete fqinje greko-sllave. Ne evrope duhet te shkojme si popull i barabart me tjeret, i bashkuar si komb dhe ta marrim vendin aty ku e kishim me pare, si nder me te miret ne mesin e me te mireve, e jo si qyqare e zhelana, sipas deshires te disa forcave agresore, shfrytezuese dhe pushtuese. I juaj, mësuesi Isë

Per ta ndryshuar per te mire kete situate, me pare duhet ndryshuar veteveten. Per ta bere kete ne menyre sa me efikase, duhet ndryshuar menyren e perceptimeve tona politike, fetare, ekonomike, juridike, shendetesore dhe edukativo-arsimore.
Pa keto ndryshime rrenjesore, gjithnje e me shume do te perkeqesohet gjendja dhe pozita e te jetuarit tone si individ, si familje, si shoqeri e si komb dhe po behemi gazi i botes, duke na manipuluar tjeret per interesat e tyre strategjike, pushtuese, denigruese e poshtruese, shpeshhere me fajet e politikaneve tane kojtagjij e interesgjij dhe me fajet tona si popull qe i perkrahim ata dhe u shkojme prapa atyre.
Me kete menyre te perceptimit, medimit dhe veprimit kaqe te ulte, kaqe denigrues, perqares e perbuzes te politikaneve, intelektualeve dhe klerikeve tane, qe i kemi ne balle, kurre nuk do te ndodhin ndryshime te favorshme per ne si komb, si shoqeri, si familje e si individ ne trojet tona etnike. Fale kesaje gjendje perceptuese, emocionale, intelektuale shume denigruse, po thellohet e po perhapet e keqja gjithnje e më shume ne te gjitha fushat ekzistenciale te jetuarit tone, duke u manipuluar nga pushtuesit tane dhe nga nderkombetaret, ne radhe te pare per gabimet e fajet tona e ne radhe te dyte per strategjite e tyre te ndyra, imponuese, nenshtruese, poshtruese ne dem tonin e per interesa te tyre.
Lexuesi im i dashur, per ta ndryshuar gjendjen e pavolitshme per ne si komb, më pare duhet ndryshuar veteveten dhe menyren e te perceptuarit tone, permes te ciles varet edhe menyra e mendimeve dhe sjelljeve tona rreth politikes, fese, ekonomise, drejtesise, shendetesise, edukates e arsimit, atedheut e pasurise se tije, duke patur kujdese te shtuar e vigjilence ne raport me pushtuesit tane dhe ne raport me nderkombetaret. I juaj, mësuesi Isë

 

Nuk eshte mire te bejme pjese ne grupin e njerzve te paknaqur me jeten, qe ia kujtojne vetem te kqijat e saje duke ngarkuar veten me brenga, halle, shqetsime, urrejtje, gjelozi, strese  e  probleme tjera.
Jeta mbi 90% i ka te mirat e saje , e me pak se 10% i ka te kqijat. Do te ishte menquri e madhe per ne, qe të krijojme shprehi t`ia kujtojme te mirat, e jo ato me pak se 10% e te kqijave te saje.
Kure kemi uje per ta shuar etjen, buke per ta hequr urine, ajre per te marrur fryme, trup te shendosh per t`i kryer obligimet tona me pergjegjsi e me punuar me vullnet, aftesi mendore per te gjetur rruge më te mira e më te ndershme me jetuar, eshte budallek i madh, mos t`ia kujtojme, mos te jemi mirenjohes e mos t`ia perdorim jetes mbi 90% te mirave qe i posedon ajo, ne te kunderten duke u marre e duke u shqetesuar kot, per ate më pak se10% te kqijave qe na kane ndodhur rastesisht apo qellimisht dhe mund te na ndodhin gjat jetes. Asgje e gatshme nuk pik prej qiellit, gjerat e vlefshme per jeten duhet t`i arrijme vete. Gati thuja çdo gje eshte ne doren tone, ta ndryshojme per te mire dhe te mos pajtojme me statusin jetesor, qe na imponojne tjeret.
Nese humbim kohe duke u shqetsuar vetem per me pak se 10% te kqijave te jetes sone, nuk do te shenojme kurr sukses e perparim ne jete, por do te perfshihemi nga nje numer i madh i brengosjeve te kota, halleve, shqetesimeve, streseve te pa kontrolluara, urrejtjeve, ironive vend e pa vend ndaj tjereve, nga te cilat nuk kemi kurrfar dobije perpos demit qe mund t`ia shkaktojme vetit permes smundjeve te ndryshme fizike, psikike, emocionale, intelektuale e morale, qe jane bere shqetsim i madh per  mjeksine e psikologjine boterore.
A ka pasuri ma te madhe sesa posedimi i shendetit tone trupor dhe atij shpirteror, emocional, intelektual e moral, permes te cilit i perjetojme dhe i shfrytezojme te mirat e merkullite e botes shoqerore e natyre? A ka pasuri më te madhe ne kete bote se sa posedimi i duarve dhe kembeve permes te cilave veprojme e punojme, posedimi i vesheve dhe syve, permes te cileve shohim e degjojme, posedimi i gojes, gjuhes, dhembeve e hundes, permes te cilave komunikojme, ushqehemi, marrim fryme, shijojme dhe ndjejme erna te ndryshme? A ka pasuri ma te madhe ne bote sesa mendja jone, permes seciles i arrijme te gjitha te mirat qe i duhen njerzimit gjate jetes? A ka pasuri me te madhe se sa dielli me rrezet e tij, toka si furnizues me artikuj te ndryshem ushqimor, uji pa te cilin as qe merret me mend ekzistenca jetesore dhe ajri, pa te cilin as nje minut nuk do te jetonim? Vertete nuk ka.                                                                                                                                                                                                                                                                               Pra pa keto mrekulli natyrore nuk do te  kishte jete, bota bimore, shtazore e njerezore, ne saje te cilave gjenden gratise gjitha te mirat e kesaje bote? Vertet nuk ka.  Ky eshte mbi 90% i te mirave te kesaje jete, qe naj ka dhuruar gratise natyra.                                                                                                       Lexusi im i dashur, u bej lutje qe se bashku t`i jetojme te mirat e kesaj jete qe naj ka dhuruar gratis natyra, ne menyre te barabart, pa dallime fetare e politike, pa dallime gjinore e racore. Mos t`i injorojme keto te mira te pakufijshme te kesaje jete, port i gezojme! I juaj, mësusi Isë

Urrejtja, xhelozia e zilija karakterizojne gjendjen psikike, shpirterore, emocionale, morale e intelektuale te individit apo grup individesh  te cilet e ka humbe forcen e besimit ne vlerat e veta, e kane humb rrespektin,tolerancen, mirekuptimin dhe dashurine ndaj njerzve, ndaj menyres se si mendojne, veprojne e jetojne ata dhe ndaj menyres se permes ciles fe i besojne dhe i luten Zotit.                                                                                                                 Vertete shume urrejtje, xhelozi e zili po manifestohet  mes feve te ndrysheme e sekteve fetare, mes partive politike, mes politikaneve, klerikeve fetar dhe mes intelektualeve.                                                                                                                                                                                                                                       Po te shnderrohet urrejtja, xhelozia dhe zilia ne nafte e benezine, bota do te kallej e do te behet shkrum e hi, edhe pse ka njerze mes kesaje bote qe nuk e meritojne kete zjarr shfaroses.
Per qudi, te gjitha keto urrejtje, xhelozira e zilish mes nesh, po behen ne emer te Zotit e shejntrise se tije, ne emer te partive e vlerave te tyre, ne emer te edukates e diturise, duke u lavdruar secili se feja apo sekti i tije fetar, partija te ciles i takon dhe edukata e dituria qe e posedon eshte më e mire, më e madherishme, më kombetare dhe më e shejte, duke hedhur gure e balte kunder njeri tjetrit ne dem te unitetit tone kombtar e njerzor.                                                                                                                                                                                                                                                                   Do ti pysja te gjitha kategorite fetare, politike e intelektuale, se ciles rruge na qojne urrejtja, xhelozia dhe zilia mes nesh? Athu na qone drejte rruges se Zotit, qe aq shume po flasim ne emer te tije, na qone drejte rruges se zhvillimit e perparimit kombtar, politika qe po rrahim gjoks ne emer te saje, na qone drejte ngritjes, humanizimit dhe kombtarizimit te edukates e diturise, qe aqe shume po flasim ne emer te tyre, apo drejte rruges se djallit e shkatrrimit total, kofshin sa me large nesh keto ndjenja qoroditese e te shemtuara!?
Me kete apel po i drejtohem lexusit tim te dashur: Lexusi im, mos urreje, mos xhelozo, mos mbaje zili, mos shpif e mos perqaje, mos u krekos se je më i miri, më i dijshmi, më kombtari, më fetari dhe mos e privatizo Zotin, edukaten, diturine, politiken, sepse ato u takojne te gjitheve. Lej njerezit te qete te jetojne, te mendojne, te veprojne dhe te besojne ne menyren e vete qe i duket me e mira, nese nuk i pengon, perqmon, nenshtron e poshtron tjeret, sepse Zoti e populli ka aqe menquri e dashuri, te na kuptoje te gjitheve te bardhe e te zi. I juaj, mësuesi Isë

Nese e kultivojme dhe e skalisim mire vullnetin, guximin, edukaten, diturine dhe dashurine gjate jetes, do t`i arrijme vlerat e sukseset më te medha njerezore, dhe nuk ka pengese e veshtiresi qe mund te na pengoi ti arrijme ato. Asgje e vlefshme dhe madheshtore nuk arrihet, pa e poseduar forcen e mjaftueshme te vullnetit, guximit, edukates, diturise dhe dashurise.
Ata qe i kultivojne, i rrisin dhe i persosin keto vlera shpirterore, permes aktiviteteve dhe angazhimeve te tyre sistematike, konsiderohen njerez te sukseseve mbimesatare, te cilet nuk i perfillin veshtiresite dhe pengesat e natyrave te ndryshme qe u dalin para.
Angazhimet tona sistematike, te planifikuara e me vendosmeri, e furnizojne me te madhe rriten, zhvillimin, persosjen e fuqizimin e vullnetit, deshires, guximit, edukates, diturise dhe dashurise sone, qe t`i arrijme me lehte vlerat e medha njerezore e kombtare, te cilat konsiderohen si virtyte më te larta te njerzimit.
Mosangazhimi yne, pasiviteti dhe mbyllja ne vetevete, shkakton tek ne zvoglimin, sterkeqjen dhe humbjen e dalengadalshme te vullnetit, deshires, guximit, edukates, diturise dhe dashurise, si vlera te pazavendesueshme shpirterore, qe na sherbejne per ti arritte synimet dhe deshirat tona personale, familjare, institucionale, politike, fetare dhe kombetare.                                                                                                                                                      Lexuesi im i dashur, është e domosdoshme per ne, qe ne menyre sistematike te bejme perpjekje t`i kultiovojme, t`i rrisim, t`i zhvillojme, t`i kalisim e t`i humanizojme vlerat tona shpirterore, emocionale, intelektuale, morale, humane e kombtare, qe t`i tejkalojme pengesat dhe veshtiresite te cilat na dalin para, per t`i realizuar deshirat dhe synimet tona njerzore e kombtare gjate jetes.  I juaj, mësuesi Isë

 

Per ta shkaterruar nje vend, nje popull dhe shtetin e tije, nuk ka nevoje ta bombardosh me predha e bomba atomike, por ajo qe duhet bere eshte t`ia ulish cilesine dhe vleren e arsimit, permes korikulave qe kane permbajtje te ulte dhe me pak vlera mesimore e edukative ne programet e tyre, tekste shkollore te hartuara me kritere te ulta pedagogjike e psikologjike, permes cilesimit e notimit te nxenesve e studenteve pa kritere te forta pedagogjike, permes prodhimit te kudrit vetem si sasi e shume pak cilesi. Per ta shkatrruar nje vend, nje popull dhe shtetin e tije, nuk ka nevoje ta bombardosh, por lejoja korrupcionin ne arsim, ta perdorin ata qe leshojne deftesa, diploma e tituj te ndryshem akademik e shkencor dhe t`i vulosin ato si dokumenta valide. Lejoja perhapjen e familjarizmit, grupacioneve politike dhe perkatesine farefisnore ne regjistrimin e nxenesve dhe studenteve, ne kalushmerine dhe punesimin e tyre, lejoja t`i fus kthetrat ne shkolle politika vandale me militantet e saje partiak, duke rrenuar tersisht profesionalizmin ne arsim dhe kuadrin e sherbimit pedagogjik e psikologjik per mirevajtjen e organizimit te procesit mesimor ne shkolle.

Po i ndodhi nje populli gjendja e tille katastrofale ne arsim, do te  shihen tek ai popull kto dukuri negative e fatkeqe:

. Pacient qe vdesin ne duar te mjekeve, te cilet jane bere mjeke shkel e shko,

. Ndertesa qe shemben e shkatrrohen ne duar te ingjinjereve, pa i perfunduar ato, apo sa t`i perfundojne,

. Pasuri qe devalvohet, shkaterrohet dhe humb fare, ne duar te ekonomisteve dhe financiereve,

. Shkaterrim i etikes njerzore dhe humanizmit duke filluar nga politikan te ndryshem, intelektual e klerik fetare,

. Drejtesi qe humbet, neperkembet dhe poshtrohet, ne duar te gjykatesve e prokuroreve,

. Mos mbrojtje e rendit shtepiak, shtetnor e ligjor nga policia e ushtria e vendit, kur shkelet mbi to e mbi kushtete,

. Poshtrim i tregtise dhe bizneseve nga keqperdorimet e ndryshme, permes biznismeneve te kriminalizuar,

. Skatrrim i rregullave familjare, bashkshortore dhe shkelje mbi to,

. Shkaterim total i natyres dhe pasurise se saje, te cilen e ka dhuruar ajo gratise per qytetaret e vendit,

. Shkaterrimi i roperteve ndernjerzore, perhapja e urrejtjes, xhelozise, lakmise qesharake, shpiunazhes, tradhtise dhe perqarjes mesh popullit mbi baza politike, fetare e regjionale dhe vellavrasjes, e tjera dukuri negative e te shemtuara. I juaj, mësusi   Isë

Popujt qe mbeshteten ne parimet univerzale te lirise, pavaresise, drejtesise dhe i mbrojne me çdo kusht ato, doemos e meritojne lirine, pavaresine dhe bashkimin kombetare. Nese nuk mbeshteten dhe nuk i mbrojne ato parime qe u ceken më larte, nuk e meritojne lirine, pavaresine dhe bashkimin kombetar.
Per aq sa i mbrojme parimet univerzale, po per aqe e meritojme lirine, pavaresine, unitetin e bashkimin tone kombetare.
Po qe se, ne vetedijen dhe nderdijen tone ne shqiptaret, nuk e mbjellim faren e parimeve univerzale per te verteten, te ndershmen, te drejten, barazine, te pasterten, te shejten, nuk e mbjellim dinjitetin, integritetin, moralin, respektin, mirekuptimin, tolerancen, dashurine, sakrificen, nuk e mbjellim punen, diturine dhe shume e shume virtyte tjera njerezore, qe kane te bejne me lirine, pavaresine, unitetin, atedhedashurine e bashkimin kombetar dhe po si mbrojtem me çdo kusht dhe po si persosëm, edhe ate far lirie qe e posedojme nuk e meritojme, e humbim vetevetiu me fajet dhe gabimet tona, po ashtu edhe tjeret do ta kene me lehte te na rrembejne lirine e pavaresine nga duarte tona.
Ne secilen periudhe te historise sone i kemi paguar shtrejte gabimet dhe t’metat tona individuale e kolektive, qe nga periudha e Ilirise e deri ne ditet e sotme, edhe pse ne çdo periudhe kemi dhene martire, heronje e patriot te pushkes dhe penes. Por krahas kesaje, patem dhe ende  kemi individ te atille qe shkelen e po shkelin mbi gjakun, sakrificen dhe kontributin e atyre, qe e bene te pamundeshmen per vendin, lirine, pavaresine, unitetin dhe bashkimin kombetare.
Nese, permes vetedijes i dergojme nderdijes sone mendime qe nuk mbeshteten ne parime dhe virtyte univerzale njerzore, qofte si individ, qoft si familje apo si komb, do ti korrim frytet e demshme, te pandershme, te turpshme e shkaterruese gjate jetes. Ajo qe eshte mbjelle dje, po e korrim sote, ajo qe mbjellet sot do ta korrim neser.
Konstatimet qe u permenden me larte, gjithnje e me shume po i deshmone koha dhe menyra e te jetuarit tone si individ, familje dhe si komb. Ajo qe po na ndodhe tani, eshte pasoje e permbajtjes se mendimeve te ndryshme qe jane mbjelle thelle ne nderdijen tone. Çdo gje qe e mendojme, nderdija jone e perveteson dhe e bene realitet pa dallim e pa ndryshim qofte e mire apo e keqe, qofte e bardhe apo e zeze, qoft e drejte apo e padrejte, qofte e ndershme apo e pandershme dhe qofte kombetare apo jo kombtare e mendime tjera te ndryshme, ku produkt i permbajtjes se tyre jemi edhe ne, edhe sjelljet tona qe i bejme ne jete. Krahas kesaje e kemi edhe menyren e te jetuarit.
Lexuesi im i dashur, eshte i nevojshem kujdesi se me cilat permbajtje te mendimeve, vetedija po i drejtohet nderdijes sone, sepse nderdija eshte nje kopsht ku mbillen farat e mendimeve tona te cilat lindin, rriten dhe zhvillohen ne te, duke naj imponuar sjelljet dhe veprimet tona, qe ato te behen sa me pare realitet i jetes sone. Farat qe i mbjellim ne kopshtin e nderdijes permes mendimeve tona, munde te jene fara qe prodhojne barishta e therra te egra, apo fara qe prodhojne  fryte te mrekullueshme. Per aqe sa kemi kujdese ne kete qeshtje, po per aqe e meritojme lirine, pavaresine, unitetin, bashkimin kombtar dhe jeten e dinjitetshme.
I juaj, mësuesi Isë.

Perpos zotrimit te shendetit tone fizik, psikik, emocional, intelektual dhe zotrimit financiar, nuk ka gje me te rendesishme e me te vlefshme se sa permiresimi i mardhenjeve tona mes njerezve, familjareve, mes institucioneve te ndryshme, partive politike e atyre fetare dhe  mes shtetit e kombit ne pergjithesi.
Nese mbetemi te izoluar nga individi e deri tek majat me te larta shtenore e kombetare, sukseset tona gjate jetes jane te pa arritshme dhe nuk e kane vleren e vete te duhur.
Asnjerit prej nesh nuk i konvenon dhe nuk i flene ne shpirte te rritet, zhvillohet e te jetoj si i vetmuar dhe i izoluar nga bota njerezore, sepse çdo gje e humb kuptimin e vete ne jete. Vetem i vdekuri mund ti perballoi vetmise. Te gjallet e kane te pamundeshme ket lloj ekzistence.
Pra siq po duket, qenka e domosdoshme per secilin te bejme perpjekje serioze, ti gjejme sekretet më të mira te cilat e mundesojne permiresimin e mardhenjeve tona mes njerezve, familjareve, farefisit, institucioneve, perkatesive politike e fetare, mes shtetit e kombit ne pergjithesi, duke premtuar sipas pergjegjesive qe kemi secili, nje standard raportesh më të larta njerezore e humane, morale e kombtare, ne menyren e te jetuarit dhe vepruarit mes nesh, duke nenkuptuar nje moral te shendetshem per te gjitha subjektet ne fjale, nje drejtesi te forte e te barabart per te gjithe, nje zhvillim te perbashket ekonomik sa me te forte, nje zhvillim humanitar e social te permasave më të mundeshme njerezore, nje arsim e shendetesi te standardeve bashkohore, nje force juridike, policore e ushtarake, qe e mbron me çdo kusht rendin, ligjin dhe dinjitetin e qytetareve dhe kombit ne pergjithesi, duke i thene nje jo te madhe individualisht, institucionalisht e kombetarisht korrupcionit, prostuticionit, amoralitetit, narkomanise, trafikimit te qenjeve njerezore, papunesise, varferise, shkaterrimit dhe keqperdorimit te pasurise kombetare, devalvimit te institucioneve tona te ndryshme shtenore e private, duke i thene jo perqarjes  mes nesh mbi baza partiake e fetare, urrejtjes e xhelozise e veseve tjera te liga qe i dobsojne mardhenjet tona te shendetshme.
Lexuesi im i dashur, nuk ka gje më te vlefshme e më te shejte se sa permiresimi i mardhenjeve tona mes njerezve ne nivel lokal, regjional, kombetar e nderkombetar. I juaj, mësuesi Isë

      

Ata qe jane te pasinqert komandohen nga veset e liga e te shemtuara, te cilet jane te mbushur perplot dinakeri, hipokrizi, cinizem, arrogance, amoralitet, pa besi dhe egoizem, ku objekt manipulimi e kane sinqiritetin e tjereve.
Sot, gjithnje e më shume ne skenen tone kombetare po dominojne veset ne raport me virtytet njerezore. Po dominojne shume te pa sinqertit ne raport me te sinqertit. Po dominojne sahanlepirsit, ne raport me te dinjitetshmit
Nuk zgjidhen propblemet tona personale, familjare, institucionale, politike, fetare, kombetare, shtetnore  e shume fusha tjera jetike me njerezit e pa sinqert ne balle, qe e kane personalitetin e vete te mbushur perplot me vese, nga më te shemtuarat e nga më te qoroditurat.
Qe te bindemi, se sa e shemtojne njeriun dhe sa e qorodisin dhe e bejne panjeri veset e tije, kemi rastin ta percjellim cirkun qe po e bejne te pasinqertit, te udhehequr nga veset e veta te shemtuara e te qoroditura ne parlamentin e Kosoves dhe Shqiperise, ne organet tjera kyqe te shtetit, ne ministri e digastere te ndryshme shtetnore e ma gjere, ku edhe bota po bene seri me cirkun e tyre te mbushur perplot vese.
Lexuesi im i dashur, eshte mese e nevojshme qe mos ta lejojme veten ta neperkombim sinqeritetin e tjereve, mundin, dijen, sakrificen dhe angazhimin e tyre, qe e bejne per ne, per veten e per atdheun dhe mos ti lejojme te pasinqertit te shkelin e ta neperkembin sinqeritetin tone, nese dojme te jetojme te lire e me dinjitet. I juaj, mësuesi Isë

Askush nga ne nuk eshte i liruar tersisht nga programimet jo efektive te cilat na imponojne edhe menyren e te sjellurit tone. Kur behet fjale per keto lloj programime, vertete kohrat per ne shqiptaret, nuk ishin te pershtatshme qe te programohemi me programe efektive sipas nevojave tona personale, familjare dhe kombetare dhe sipas kerkesave te kohes. Me nje fjale, më shume kemi patur programime te imponuara nga rrethana te ndryshme qe e kane patur synim shperlarjen e trurit tone kombetar, duke tjetersuar dhe programuar ne ate menyre qe u ka konvenuar programereve tane.  Programimet e vjetruar ne kokat tona, edhe sote e kesaj dite po gjallerojne dhe po funksionojne ne dem te qeshtjes sone personale, familjare, politike, fetare, ekonomike, shendetesore, arsimore, juridike, intelektuale, profesionale, shkencore e kombetare.
Disa dukuri negative te programuara ne koken tone, qe nuk jane te pakta, po na fusin ne perqarje e konfuzion ne mesin tone kombetar, po na lene shume prapa ne aspektin e zhvillimit dhe perparimit. Keto programime tani më i ka tejkaluar koha dhe nuk duhet te zene vend dhe hapesire ne proceset tona psikike, ne proceset e te menduarit, ne proceset emocionale e ne sjelljet tona, nese nuk dojme ta shkaterrojme veten profesionalisht, ekonomikisht, politikisht, fetarisht, juridikishte, moralisht dhe kombetarisht.
Keto programime te vjetruara, po na e zene frymarrjen e lirshme ne hapsiren tone kombetare, duke na lene prapa ne aspektin politik, ekonomik, shendetesor, juridik, arsimor e fusha tjera qe i duhen njeriut per iekzistence qe nga individi, familja e deri te kombi.
Lexuesi im i dashur, ka ardhe koha e fundit qe secili prej nesh ti korigjojme nga kokat tona programimet e vjeteruara dhe jo efektive, duke u nisur nga bota intelektuale, emocionale, sociale, ekonomike, shendetesore, arsimore, fetare, politike, policore e ushtarake, te cilat jane te sterngarkuara ,me programime aspak efektive per ekzistencen tone jetesore. I juaj, mësuesi Isë

Nese e perdorim sa më njerezisht  dhembjen e turpin dhe kenaqesine e krenarine, sukseset tona, begatshmeria njerezore, morale dhe humane nuk kane te ndalur tek ne. Po su perdoren drejte e njerezisht keto ndjenja qe e kane nje force te madhe shpirterore ne menagjimin tone dhe menyren e te jetuarit, jeta jone do te merr kahe nga më te deformuarat, qe do te na sjellin telashe e konfrontime mes njerezish dhe vetes sone.
Çdo gje qe e bejme gjate jetes, e bejme ose nga presioni per ta shmengur dhimbjen e turpin, ose nga terheqja per ta fituar kenaqesine e krenarine. Per kete arsye duhet te kemi vigjilence e maturi te shtuar, se kë e konsiderojme si dhimbje e turp dhe kë si kenaqesi e krenari.
Gjate sjelljeve dhe veprimeve tona mund te mos jemi te ndergjegjshem sa duhet se çfare po bejme, por prapa nesh qendron nje force shtytese e cila quhet dhembje e turp, ose kenaqesi e krenari.
Sa më shume qe ua japim humanitetin, moralin njerezor dhe at kombtar, dhembjes e turpit dhe kenaqesise e krenarise tone, aqe më humane e me njerezore, aqe më te frytshme e me te begatshme, do te jene ndryshimet dhe sukseset tona gjate jetes.
Menyra se si e percaktojme dhembjen e turpin dhe kenaqesine e krenarine, na bene hero apo kriminel, na bene tradhtar apo kombetar, te moralshem apo te pamoralshem, te dishem apo te padishem, na bene punetor apo pertac, miqesoe apo armiqesor me tjeret, na bene te guximshem apo frikacak, te drejte apo rrenacak e shume veti tjera, te mira e jo te mira.
Lexuesi im i dashur, dhembja e turpi dhe kenaqesia e krenaria jane forca te medha shpirterore qe e formesojne per te mire apo per te keqe fatin, karakterin, personalitetin, shpirtin dhe jeten tone si individ e familjar, si institucion e si shtet, si parti e si fe , si qeveri e si komb. I juaj, mësuesi Isë

Nese e kultivojme vullnetin, guximin, deshiren dhe dashurine gjate jetes, per ti arritur vlerat e medha njerezore, nuk ka pengese dhe veshtiresi qe mund te na pengoi ti arrijme ato. Asgje e vlefshme dhe madheshtore nuk arrihet, pa e poseduar forcen e mjaftueshme te vullnetit, guximit, deshires dhe dashurise.
Ata qe i kultivojne, i rrisin dhe i persosin keto vlera shpirterore, permes aktiviteteve dhe angazhimeve te tyre sistematike, konsiderohen njerez te sukseseve mbimesatare, te cilet nuk i perfillin veshtiresite dhe pengesat e natyrave te ndryshme qe u dalin para.
Angazhimet tona sistematike, te planifikuara e te fuqishme, e furnizojne me te madhe rriten, zhvillimin, persosjen e fuqizimin e vullnetit, guximit, deshires dhe dashurise sone, qe ti arrijme gjerat e vlefshme njerezore, te cilat konsiderohen si virtytet me te larta.
Mosangazhimi yne, pasiviteti dhe mbyllja ne vetevete, shkakton zvoglimin dhe humbjen e dalengadalshme te vullnetit, guximit, deshires, dashurise dhe menqurise, si vlera te pazavendesueshme shpirterore, qe na sherbejne per ti arritte deshirat dhe synimet tona personale, familjare, institucionale, politike, fetare dhe kombetare.                                                                                                                                                                                                                       Lexuesi im i dashur, eshte e domosdoshme per ne, te perpiqemi gjate gjithe jetes ne menyre sistematike, t`i kultiovojme e skalitim, t`i rrisim e zhvillojme vullnetin, guximin, deshiren dhe dashurine, qe na sherbejne  t`i tejkalojme pengesat dhe veshtiresite, te cilat na dalin para gjate  realizimit te deshirave dhe synimeve tona gjate jetes. I juaj, mësuesi Isë

Ne ditet e sotit ne mesin tone kombetar, me shume po flitet se sa po behet. Kesaj i thone fjalet e mira e punet ne kysmet. Te flasish e mos te besh, eshte mashtrim i vetes dhe tjereve qe te degjojne. Skenen tone kombetare e kane mbuluar ata qe flasin shume fjale te mira e dokrra, por nuk bejne asgje drejte asaj qe e flasin. Kesaj dukurie i thone me plote te drejte, nje demagogji e kulluar apo cinizem, dinakeri e hipokrizi deri ne fund.
Do te ndryshonin gjerat per te mire, qe nga individi e deri te qeshtja me e larte kombetare, po ta benim shprehi, më pak te flasim e më shume te punojme. Ne ato momente kur e zvogelojme apo e eliminojme hapesiren mes asaj qe e flasim dhe e bejme, gjerat do te ndryshojne rrenjesisht per te mire, rreth fatit tone personal, familjar, institucional, politik, fetar e kombetar.
Nuk eshte e mjaftueshme vetem te dijme se çka duhet bere, pa e bere praktikisht ate qe e dijme. Prej fjales se thene  nga ne shqiptaret dhe punes se bere, ne mes ekziston nje det i tere duke u mjaftuar vetem me ate qe e dijme dhe nuk e bejme asgje, e cila ka vleren sikur te mos dijm asgje dhe qendrojme pasiv, duke u sjelle ne nje rreth te pakuptimt. Fatkeqesisht dukurija, te flasim shume e te bejme pak, ka marr dhene ne trojet tona shqiptare, ne vend qe te ndodhe e kunderta.
Lexuesi im i dashur, fjalen qe e themi nuk duhet lejuar, qe mes saje dhe punes se bere, te ekzistoi nje dete i tere, sepse me vetedije apo pa te, e perqafojme mjerimin, vareferine, roberine, nenshtrimin dhe poshtrimin e menyres se te jetuarit tone pa dinjitet e pa krenari. I juaj, mësuesi Isë

 

Qetesia shpirterore eshte e qmueshme per secilin, sepse na bene te ndjehemi ne harmoni me veteveten, familjen, rrethin ku jetojme e punojme dhe me boten mbare.
Mendimet negative e asgjesojne ndjenjen e qetesise shpirterore, andaj kure mendojme eshte mase e nevojshme, qe mendimet tona te perputhen sa më objektivisht me realitetin gjate pershkrimit te gjerave, proceseve dhe fenomeneve natyrore, shoqerore e shpirterore. Kjo menyre e te menduarit qe e pershkruan sa më realisht gjendjen per te cilen flitet, edhe pse shqetesohemi emocionalisht ndojhere, na detyron te ndermmarim diçka drejte permiresimit te gjendjes duke u perballur stoikisht  me mjetet qe i kemi ne dispozicion, per t`i luftuar dukurite negative qe e kane perfshire shoqerine. Kjo perballje ne menyre aktive, na shpeton nga mendimet negative qe na qojne ne urrejtje, pasivitet, paragjykime e tensione te ndryshme emocionale duke na shtuar e perforcuar shpresen, deshiren, vullnetin, dashurin, guximin dhe qendrushmerine per t`bere jete te mire e te dinjitetshme.
Nen ndikimin e mendimeve negative dhe pasivitetit tone, zvoglohet kthjelltesia e ndijimeve dhe perceptimeve tona rrethe gjerave, proceseve, dukurive dhe fenomeneve natyrore, shoqerore, personale dhe shpirterore. Zvoglohet aftesia e mendimeve te verteta e te sakta pozitive, qe e pershkruajne sa më realishte te verteten, duke u larguar gjithnje e me shume prej gjykimeve dhe konkludimeve te argumentuara, me nje ecje te shpejtuar drejte paragjykimeve, “bene mend e rri ne vend”, “paragjyko e mos vepro”.
Mungesa e kthjelltesise se ndijimeve, perceptimeve, mendimeve, gjykimeve e konkludimeve dhe mos konkretizimi i tyre ne praktike, e shnderrone çdo gje ne krize e cila krijone gjithnje e me shume shqetesime shpirterore, duke na zvogluar durimin e tolerancen per perballimin e krizave permes angazhimit dhe perballjes me to. Pasoj e kesaj, jeta e lumtur konsiderohet e pamundeshme dhe nje luks per nje pakice te vogel njerezish.                       Nese perfshihemi nga kjo gjendje psikike, tek ne perhere ekziston nje problem t’merrues, qe na terheke vemendjen dhe nuk na lene fare te qete shpirterisht, duke e shnderruar nje model te perhershem krizash permes mendimeve tona negative dhe pasivitetit per te vepruar.
Nuk duhet harruar kurre se fuqia e mendimeve negative eshte shume me e madhe, se sa fuqia e mendimeve pozitive. Per kete arsye terhiqemi shume me lehte ne fushen e mendimeve negative, se sa ne fushen e mendimeve pozitive. Nese e kemi parasysh kete dukuri te mendimeve tona, e kemi shume më lehte ta ndryshojme stilin e te menduarit nga ai negativ, ne ate pozitiv dhe te angazhohemi t`i bejme realitet mindimet tona pozitive.
Mundesia e vetme per te menduar pozitivisht, eshte mbeshtetja ne procesin psikik te mirnjohjes dhe falenderimit si procese madhore i mendimeve pozitive, te cilat na mundesojne te kuptojme dhe na lidhin me burimin e pa shterrshem te mirave qe naj ofron natyra e mrekullueshme e cila  eshte e barabart per te gjithe. Asnje mendim i yni nuk e ka kete force, te naj ofroi gjitha keto te mira te pafundme, qe na presin miqesisht rrethe e per qarke nesh.Vetem mendimet tona negative na bejne te pa mundeshme lidhjen miqesore me kete miqesi kaqe te madhe e te shejte natyrore me te cilen rrethohemi.
Nese e perdorim mirenjohjen dhe falenderimin si procese madhore psikike, nuk na mbetet kurre pa i vlersuar mundesite e pafundeshme dhe shume te vlefshme per jeten, qe naj ofrojne kembet dhe duarte tona, syte e veshet, goja, buzet, dhembet e gjuha, fyti e lukthi, mushkerite e zemra, gjaku e truri, muskujt e eshtrat, sistemi nervore ne pergjithesi e gjendrrat endokrine ne veçanti. Merrni me mende se çfare pasurie e pafundme na eshte dhuruar secilit qe ta perdorim per te miren e jetes sone.Vetem mendimet negative nuk na lene te jemi mirenjohes e falenderues, ndaj kesaj mrekullije te pafundeshme qe na eshte dhuruar gratis.
Do te ishim te mjere nese nuk jemi mirenjohes edhe ndaj rrezeve te diellit, ajrit, ujit, tokes dhe bukurive te shumta natyrore, bimore, shtazore, te cilate jane burim i pashterrshem per jeten tone. Merrne me mende se sa te pa fuqishem apo sa hiqe fare, do te ishim pa keto mrekulli te shejta, qe naj ofrojne gjitha te mirat e kesaje bote. Mirenjohja e falenderimi si fenomene te madherishme psikike, na mundesojne fare lehte lidhjen e pandashme me burimet e pashtershme qe jane rrethe e rrotull nesh dhe brenda trupit tone, te cilat e presine fuqine madhore te menqurise t`i vejme ne jete  gjitha ato te mira te pashterrshme qe i keme ne dispozicion. Po u mbeshtetem ne fenomenin psikike te mirnjohjes dhe falenderimit ndaj te mirave te pa fundme qe naj ofron natyra, nuk ka vende aspak per shqetesime, brengosje dhe stresim kronik ne shpirtin tone gjate jetes.
Lexusi im i dashur, ta zhvillojme sa më shume  procesin psikik te mirenjohjes dhe falenderimit ndaj njerzeve qe e meritojne dhe ndaj miresive te pafundme qe naj ofron burimi i pashtershem natyror. I juaj, mësuesi Isë.

Emociopnet komunikojne me ne, edhe ne duhet te komunikojme sa me drejte me to. Po su morrem seriozisht me menagjimin e emocioneve tona, ato mund te vershojne e te naj marrin frejte e menagjimit dhe te udheheqin me ne, e jo ne te udheheqim me to.
Ne ato momente kur i vleresojme gjerat nga kendveshtrimi emocional i antipatise, i shohim vetem anet e zeza te atijij problemi qe veshtrohet, po ashtu i veshtrojme veten anet e zeza te njerzve ne momente te caktuara. Antipatija deshem apo nuk deshem, nese mbeshtetemi nga ai kendveshtrim, me doemos na imponon ti verejm vetem anet negative, vetem tmetat e asesi perparesite tek tjeret, apo tek nje realitet per te cilin flasim.
Ndersa e kunderta e antipatise si emocion eshte simpatija dhe nese nisemi nga kondveshtrimi i saje, nuk na lejon asnje mundesi, ti verejme t`metat e atyre qe i simpatizojme apo t`metat e asaje ngjarje qe kemi simpati ndaj saje.
Kendveshtrimi i mbeshtetur ne emocionin e simpantise, antipatise dhe gjelozise, na qone drejte qasjes jo te mirfillte per nje realitet te caktuar, i cili na sjelle vetem konfuzion e zhgenjim. Te shpetojme nga kjo dukuri negative e kendveshtrimeve, eshte mire te bejme perpjekje te perhershme gjate veshtrimit te dukurive te ndryshme, t`i konstatojme edhe te baradhat edhe te zezat per aq sa ekzistojne, sepse asgje ne kete bote nuk eshte aqe e perkryer apo aqe e prapambetur, sa te jete e mjaftueshme t`i shiqojme gjerat bardhe e zihe, sipas kendeveshtrimeve te antipatise, simpatise e xhelozise.
Ana tjeter e kendveshtrimit emocionale e cila eshte edhe më e deformuar se dy te parat, eshte xhelozija e cila  pasqyron ne disfavor vlerat tona personale, duke i mbiqmuar vlerat e tjereve me nje doze xhelozie. Nese vuajme nga xhelozija, i kemi humbur te gjitha shpresat ne vlerat tona personale dhe xhelozojme per tjeret, duke menduar se po na konkurojn me vlerat e tyre, duke na bllokuar frymarrjen e lirshme, duka na bllokuar besimin ne forcat tona vetanake dhe duke naj zvogluar shpresat per  konkurence dhe per jete te lumtur personale.                                                                 Te shpetojme nga kthetrat e kendveshtrimit mbeshtetur mbi ndjenjen e simpatise, antipatise dhe xhelozise, duhet ta kuptojme njehere e mire, se nuk ka rrethana e nuk ka njeri qe jane pa vlera apo te perkryer tersisht. Andaj, edhe ne personalisht, i posedojme perparesite dhe t`metat tona. Kur kete e kuptojme, duhet bere perpjekje t`i evidentojme perparesite e t`metat, qe t`ua japim mundesine e zhvillimit perparesive dhe t`i eliminojme t`metat sipas mundesive.
Kendeveshtrimet qe u ceken me larte, jane kenveshtrime te rrejshme ne raport me ralitetin tone per te cilin flasim dhe eshte e domosdoshme per ne ti korigjome ne vazhdimesi, nese nuk deshirojme te udhehiqemi nga euforia emocionale, por ti udheheqim ato  e t`i menagjome sa me drejte.
Lexuesi im i dashur, nese deshirojme t`i menagjojme mire e drejte emocionet tona, duhet te largohemi  nga perceptimi i gjerave mbeshtur ne kendveshtrimin antipatik, simpatik dhe nga kendeveshtrimi i xhelozise. Keto dukuri jane shkatar qe na qojne drejte urrejtjes, drejte fyerjeve e kundershtimeve, drejte perqarjes ne mes nesh si individ, si familje dhe si komb, ne raport me tjeret. Pra gjerat duhet shtruar drejte e sakt, ashtu siq edhe jane ne te vertete, pa u ndikuar nga simpatija, antipatija dhe xhelozija, si shkatar i te gjitha te kqijave qe na ndodhin gjate jetes. I juaj, mësuesi Isë

Fati e lumturia gjenden brenda nesh dhe varen nga menyra e formimit te mendimeve e bindjeve tona,  si shtytes i veprimeve gjate jetes. Te adaptohemi me rrethanat e ndryshme jetesore, apo t´i adaptojme ato sipas deshirave tona, eshte mëse e nevojshme ta bejme dallimin mes gjerave qe nuk ndryshohen e atyre qe ndryshohen. Më te lumtur dhe më me fat do te jemi kure  adaptohemi me ato rrethana te cilat nuk ndryshohen, sesa te bejme perpjekje te mundimshme qe ato t’i adaptojme sipas deshirave tona. Te pershtaten rrethanat te cilat nuk ndryshohen, sipas deshirave tona, eshte aq veshtire sikur te ecim ne drejtim te kundert te lumit, i cili ka dale prej shtratit dhe rremben çdo gje qe gjene perpara, do te na rrembej edhe neve, po su larguam nga valet rrembyse te tije. Krejte çka mund te bejme ne rrethana te tilla eshte adaptimi dhe parapergatitja per ngjarjet  e mundeshme katostrofike, qe me menquri e durim t`i perballojme dhe te adaptohemi e te pergatitemi sa më ne favor tonin. Nese i injorojme ngjarjet e ndryshme fatkeqe, do te na zene te papergatitur, qe te shpetojme sa më lehte prej tyre.                                                                                                                    Te gjitha ngjarjet e rrethanat qe jane te mundeshme te ndryshohen, sado te veshtira qofshin ato, eshte mekate e dobsi e jona te  adaptohemi me lloj lloj ngjarje e lloj lloj rrethanash te palakmushme, ne vende qe te bejme perpjekje stoike, te qendryshme, edhe te sakrifikojme po qe nevoja, derisa ti adaptojme ato sipas nevojes e deshires sone.                                                                                                                                                                                          Nuk duhet ta keqperdorim trupin dhe vetedijen tone me veshembathje e ushqim te papershtatshem, me sjellje pasive e izolim total. Nuk duhet te pervetesojme njohuri, shkathtesi e shprehi, te cilat nuk premtojne te mira per ne, apo na qojne drejte nje katastrofe jetesore veteshkaterruese.        Nese deshirojme te qetesohemi shpirterisht, te ndjehemi krenare e te lumtur, eshte mire te bejme perpos puneve kryesore e te domosdoshme per ne, edhe pune humanitare per tjeret, sipas mundesive tona, ndaj te cilave nuk presim perfitime dhe shperblime materiale, duke qene sa me te kujdesshem, te perzemert dhe sa me te pershtatshem ndaj tjereve, pa ardhur ne shprehje animi nga nje pale apo pale tjeter duke bere perpjekje ti perkrahim e t’u ndihmojme sa më drejte e sa më realisht, sipas rrethanave e sipas nevojes qe e kane ata te cilet kane nevoje per perkrahje, bashkpunim, respekt e solidarizim me ta.                                                                                                                                                                                                Keqbersit, nese nuk mund t`i bindim te ndryshojne per te mire dhe te largohen nga veprimet e kqija, eshte mese e domosdoshme te distancohemi prej tyre, te mos i perkrahim, te mos u shkojme prapa dhe t`i pengojme veprat e liga te tyre me te gjitha mjetet e mundeshme.                                            Lexusi im i dashur, detyrat, obligimet dhe problemet qe na dalin para, eshte mire t’i kryejme pa nxitim, sipas radhes e jo te gjitha menjehere. Per secilen dite duhet siguruar se paku nje apo dy ore per relaksim, qe t’i heqim qafe te gjitha ankthet dhe streset e ndryshme, duke u kenaqur me veteveten edhe me tjeret, permes aktiviteteve te ndryshme argetuese dhe relaksuese. I juaj, mësuesi Isë

Ky parim univerzal njerezor vlene njesoi  per individin, familjen, shoqerine, shtetin dhe kombin. Ata qe e respektojne kete parim univerzal, kane kujdese te shtuar dhe vemendje te perqendruar ne veprimet e tyre qe i bejme gjate jetes, te cilet e kane te kjarte se sipas permbajtjes e cilesise së veprimeve, i korrin edhe rezultatet.
Per ti evituar gabimet e se djeshmes duhet analizuar sukseset dhe mos sukseset qe kane rezultuar sipas sjelljeve tona. Njerzte e sukseseve te medha personale, familjare, institucionale, shkencore, kulturore, shtetnore dhe kombtare, e mbeshtesin parimin universal njerzore: “ Ate qe e kemi bere dje e kemi sot, ate qe e bejme sot e kemi neser. Po su mbeshtetem ne kete kerkese parimore e universale, nuk do te mesojme kurr permes gabimeve tona, i perserisim prap ato, derisa te zhgenjehemi perfundimisht. Nese nuk mesojme prej gabimeve tona dhe pasojave qe naj kane sjelle ato, do te zhytemi dalengadale dhe do te fundosemi ne pusin e pafunde te gabimeve.
Sa me shume qe e kuptojme esencen e ketij parimi universal e njerezor, aqe me shume mesojme permes gabimeve tona dhe kurr nuk i perserisim ato, sepse e kuptojme se ate qe e kemi bere dje e kemi sote dhe ate qe e bejme sote si individ, familje, shoqeri, institucion, komb dhe si shtet do ta kemi neser.
Ky parim i famshem universal e njerezor si po duket pak po respektohet nga individi, familja, shoqeria, institucioni, politika, kombi dhe nga dy shtetet shqiptare. Kur e theme kete gjithnje mendoi ne gjendjen tone jo aqe te lakmuar ne fushen e politikes kombetare e nderkombetare, ne fushen e ekonomise dhe shendetesise, ne fushen e arsimit e te drejtesise, ne fushen e biznesit e te tregtise, ne fushen e marredhenjeve ndernjerezore, personale, familjare e fetare.
Te gjitha keto fusha e kane nje kerkese te domosdoshme e te ngutshme, qe sa me pare ti korigjojne gabimet e shumta, nese nuk deshirojme te zhytemi edhe me shume ne pasojat e gabimeve qe i bejme dhe te fundosemi tersishte ne pusin e pafunde te tyre.
Lexuesi im i dashur, ka ardhe koha tash ose kurr ti analizojme pa nderprere pasojat dhe sukseset qe kane dale e po dalin nga sjelljet tona dhe te kemi kujdese te shtuar e vemendje te larte se cilat sjellje e veprime po i bejme sote, sepse rezultatet e tyre do ti korrim  neser. I juaj, mësuesi Isë

Nuk eshte mire ta harrojme veten dhe tmetat tona, duke i kritikuar tjeret dhe tmetat e tyre. Më pare eshte mire te pastrohemi me veteveten, e jo ta harrojme veten, duke u marr me tjeret. Nese kjo dukuri na ndodhe, ka mundesi te dashurohemi me veteveten dhe tmetat tona.                         Narcistet e dashurojne shume veveten dhe revoltohen me tjeret, qe nuk u duartrokasin, nuk bejne lum e nuk bejne çdo gje per  ta, edhe pse vete nuk jane ne gjendje te bejne asgje per tjeret. Narcizmi eshte smundje psikike dhe e kemi per obligim te ruhemi sa më shume nga kjo smundje.

Aty ku mbreteron padituria, kokeforcia, mendjemadhesia, mos degjushmeria dhe lakmia, ne ate vend fillon te dale ne skene anarhija, keqperorimi, korrupcioni, tradhtia, amoraliteti, varferia dhe ikja e qytetareve prej vendit, per shkak te humbjes se perspektives personale, familjare, institucionale, shoqerore e kombtare, qe te gjejne pak buk e shume asimilim neper bote. Kjo eshte tagra e te paditurve, kokeforteve, mendjemdhejve, te padegjushmeve, tradhtareve dhe lakmiqareve, qe po e paguajn shume shtrejte qytetaret tane dhe kombi shqiptar!

Shume njerze maskohen dhe fshihen pas maskave te tyre, duke u paraqitur para publikut si engjuj, edhe pse ne realitet jane djaje te vertete.

Te maskuarit i sjellin deme te medha tjereve ne ate mes ku jetojne dhe kombit ne pergjithesi, edhe pse ne fund, mund ta marrin denimin më te madh jetsor. Ket duhet ta dijme secili.

Mendja na ka bere keta qe jemi, mendja na bene ata qe deshirojme te behemi. Ajo na smune e na sheron, na bene te lumtur apo te mjere. Mendja na pasuron e na varfron. Ajo na bene kriminel, vrases, dhunues e mashtrues ndaj tjereve. Na bene altruist, humanist, social e te dashur mes njerezve. Mendja na bene patriot, te guximshem e atdhedashes. Ajo na bene punetor, dijetar e vizionar. Na bene egoist, qyqar, tradhtar, te pabese, dinak, cinik, hipokrit, injorant e ziliqare. Mendja na bene xheloz, nervoz, agresiv, na hidheron e na zemron kunder tjereve. Ajo na bene te pandershem, te pabese, te pafytyre dhe anasjelltas. Populli thot:” Runa o Zot mente e krese te shendosha, sot e neser dhe per shume mot”. “Pasuria më e madhe e jetës është mendja e trupi i shëndosh”.

Nuk i thuhet liri per Kosoven e popullaten e saje, kur i falen me mija hektar toke malit te zi! Nuk i thuhet liri per Kosoven dhe popullaten e saje kur asociacioni i komunave serbe e fiton statusin ” Republika Serbska” mes shtetit te Kosoves! Nuk i thuhet liri per kosoven e popullaten e saje kur zbritet kufini me Serbine tek ura e Ibrit! Nuk i thuhet liri per kosoven e popullaten e saje, t`ia apim Trepçen e Liqenin e Ujmanit Serbise! Nuk i thuhet liri per Kosoven e popullaten e saje,tu falim troje pushtuseve tane sllavogrek, edhe pas 15 mije viktimave qe i dha Kosova luften e fundit per liri, dhe 20 mije femra shqiptare te dhunuara nga fallanga gjakatare serbe! Jo bre si thuhet kesaje liri per kosoven dhe popullaten e saje, por i thuhet I L U Z I ON e vetmashtrim rreth lirise se saje!

Perceptimet reale jo iluzore, bejne pasqyrimin sa më te vertete e te argumentuar te nje realiteti per te cilin flitet dhe i shembin mitet e perceptimeve iluzore, te rrejshme e mashtruese rreth atij realiteti, me te cilat eshte mbushur perplot te menduarit, gjykuarit, konkluduarit dhe vepruarit e politikaneve, klerikeve fetar dhe intelektualeve ne skenen tone shqiptare.

Iluzionet apo mashtrimet i shkaktojne shume faktore, si: mungesa e pervojes, mungesa e diturise profesionale e politike, niveli i ulte i motivacionit dhe ndjeshmerise emocionale, temperamenti defanziv, karakteri dhe personaliteti i dobte dhe i pagdhendur. Shkurtpamesia, vizionet e shterrura, lakmija e ndotur, morali i ulte, zhveshja nga ndjenjat humane dhe altruizmi, zhveshja nga ndjenjat kombtare dhe dorzimi nga presionet e ndryshme politike, brenda e jashte vendit, nga ndikimi i rrethanave ekonomike e socialkulturore. Duhet patur kujdese e vigjilence te shtuar, qe mos te bijme ne oqeanin e pafund te Iluzioneve e mashtrimeve.

Iluzionet jane perceptime te gabuara qe e shtremberojne tersisht te verteten mbi realitetin natyror, shoqeror, politik, fetar, shpirteror, moral, intelektual e kombtar ne mesin e nje shoqerie. Ajo shoqeri qe eshte e emancipuar mire e si duhet, i luftone iluzionet nga skena e perdorimit ne fushat e ndryshme shoqeroro- politike dhe kulturore e shkencore.

Është fitore e madhe për ne shqiptarët, nëse e fitojmë betejën duke u ballafaquar me iluzionet, të cilat janë të mbushura përplote me mitizime, mashtrime e shtrembërime të ndryshme të realitetit natyror, shoqëror, shpirtëror, politik, fetar, kombëtar e intelektual.

Per qudi keqbersit shqipfoles te trojeve tona, per leverdite e tyre personale e shume te ulta, e kane mbush fjalorin e vete dhe stermbush, me nje zhargon fjalesh: Evropa, evropianizimi, kultura evropiane, civilizimi evropian, jemi evropian, i takojme Evropes, po ecim drejte Evropes dhe nuk ka kush te na ndale, duke harruar fare nenen e tyre Shqiperi, qe e ka coptuar e bere cope e grime dhe prap po e copton, Evropa se bashku me Rusine, Turqine dhe shtetet e tyre satelite ne ballkan.

Faren e perqarjes e mbollen neper shekuj pushtusit tane, permes feve, ndikimeve politike, kultures dhe dhunes se tyre, ndersa ne si komb fatkeqesisht po e kultivojme edhe metej kete fare te shemtuar, po e kultivojme lakmine ne dem te njeri tjetrit, po e kultivojme urrejtjen e hasmerine mes veti, po e kultivojme edhe tradhtine duke shkattrruar veten gjithnje e me shume, e duke i konsoliduar radhet e pushtueseve tane, sipas apetiteve dhe synimeve te tyre.

Disa demagog po paraqiten ne skenen tone politike rrejshem, më evropian se sa evropianet, edhe pse puna dhe vepra e tyre po tregone kush jane dhe ku e kane vendin. Evropen nuk duhet ta pranojme me statusin tone si zhelana e qyqana, te ndare si komb ne dy shtete shqiptare e ne kater shtete fqinje greko-sllave. Ne evrope duhet te shkojme si popull i barabart me tjeret, i bashkuar si komb dhe ta marrim vendin aty ku e kishim me pare, si nder me te miret ne mesin e me te mireve, e jo si qyqare e zhelana, duke u shpifur si evropian, sipas deshires se pushtueseve tane.

Eshte e pamundeshme te mos e pranojme fajin tone si komb, per gjendjen e mjere momentale qe gjendet Kosova e Shqiperia, me gjysmen e më shume te trojeve te pushtuara nga greket, maqedonet, serbet dhe malazezet. Ne Kosove e ne Shqiperi dhe ne trojet e pushtuara nga fqinjet tane, po neperkemben parimet themelore te drejtesise, po keqeperdoret pasuria shoqerore e kombetare, po abuzohet me mjekesine dhe parimet etike te shendetesise, po abuzohet me edukaten kombetare, arsimin, dijen dhe shkencen, po shiten diploma si ne treg te mallrave, po regjistrohen student qe nuk meritojne te regjistrohen neper vende elite te studimeve e po kalojne permes lidhjeve e klaneve mafioze, po konkurojne ne sasi e jo ne cilesi kolegjet private ne raport me Univerzitetet shtetnore, po punsohen vetem militant politik e shebrtore te politikes. Ne Kosove e ne Shqiperi dhe ne trojet tjera shqiptare, pasurohen brenda nje nate njerezit e qeverise, uzurpohen pronat shtetnore, uzurpohet rryma sipas lagjeve e partive, uzurpohet uji sipas klaneve e deputeteve. Kjo menyre veprimi eshte barazi me vetevrasjen dhe shkaterrimin e kombit, pa fajin e tjereve.

Evropa,Turqia, Rusia me aleatet e vete, bene e çka nuk bene ne deme te shqiptareve, por ne si popull e si komb asnjehere nuk kemi qene te rreshtuar si duhet per interesat tona kombetare, edhe pse derdhem gjak shume neper periudha te ndryshme historike, per ta vendos fatin tone dhe per tu mbrojtur nga pushtuesit tane. Si po duket edhe sot dhe ne mot, nuk e keme ndermend te rreshtohemi si duhet per regullimin e qeshtjes sone kombtare.

Kshilltari i Kryeministrit te Shqiperise dhe Presidentit te Kosoves Baton Haxhia, i kshillon shqiptaret te na iken veriu i Kosoves, per ne Serbi, s`iq iken me mija hektar toke per ne mal te Zi, e nje pjese e detit te Shqiperise ne jug, per ne Greqi.
Athu keshilltari tjeter, Shkelzen Maliqi, qe po heshte mos po pergatitet t`i keshilloi politiukanet tane qe ta perforcojne serbska zajednicen e komunave, ne serbska republika, mes per mes shtetit te kosoves dhe tia falin jugun e Shqiperise Greqise?!
Heu kshilltar e faqe zi, po si u pasken lind dhe u pasken rrite prinderit tuaj kaq tradhtar per Kosove e per Shqiperi!
Flej populli im shqiptar flej, se i ke qite punet ne terezi!

Me kete menyre te perceptimit, medimit dhe veprimit kaqe te ulte, kaqe denigrues, perqares e perbuzes te politikaneve, intelektualeve dhe klerikeve tane, qe i kemi ne balle, kurre nuk do te ndodhin ndryshime te favorshme per ne si komb, si shoqeri, si familje e si individ ne trojet tona etnike. Fale kesaje gjendje perceptuese, emocionale, intelektuale shume denigruse, po thellohet e po perhapet e keqja gjithnje e më shume ne te gjitha fushat ekzistenciale te jetuarit tone, duke u manipuluar nga pushtuesit tane dhe nga nderkombetaret, ne radhe te pare per gabimet e fajet tona e ne radhe te dyte per strategjite e tyre te ndyra, imponuese, nenshtruese, poshtruese ne dem tonin e per interesa te tyre.

Per ta ndryshuar gjendjen e pavolitshme per ne si komb, më pare duhet ndryshuar veteveten dhe menyren e te perceptuarit tone, permes te ciles varet edhe menyra e mendimeve dhe sjelljeve tona rreth politikes, fese, ekonomise, drejtesise, shendetesise, edukates e arsimit, atedheut e pasurise se tije, duke patur kujdese te shtuar e vigjilence ne raport me pushtuesit tane dhe ne raport me nderkombetaret.

A ka pasuri ma te madhe sesa posedimi i shendetit tone trupor dhe atij shpirteror, emocional, intelektual e moral, permes te cilit i perjetojme dhe i shfrytezojme te mirat e mrekullite e botes shoqerore e natyre? A ka pasuri më te madhe ne kete bote se sa posedimi i duarve dhe kembeve permes te cilave veprojme e punojme, posedimi i vesheve dhe syve, permes te cileve shohim e degjojme, posedimi i gojes, gjuhes, dhembeve e hundes, permes te cilave komunikojme, ushqehemi, marrim fryme, shijojme dhe ndjejme erna te ndryshme? A ka pasuri ma te madhe ne bote sesa mendja jone, permes seciles i arrijme te gjitha te mirat qe i duhen njerzimit gjate jetes? A ka pasuri me te madhe se sa dielli me rrezet e tij, toka si furnizues me artikuj te ndryshem ushqimor, uji pa te cilin as qe merret me mend ekzistenca jetesore dhe ajri, pa te cilin as nje minut nuk do te jetonim? Vertet nuk ka.

Kure kemi uje per ta shuar etjen, buke per ta hequr urine, ajre per te marrur fryme, trup te shendosh per t`i kryer obligimet tona me pergjegjsi e me punuar me vullnet, aftesi mendore per te gjetur rruge më te mira e më te ndershme me jetuar, eshte budallek i madh, mos t`ia kujtojme, mos te jemi mirenjohes e mos t`ia perdorim jetes mbi 90% te mirave qe i posedon ajo, ne te kunderten duke u marre e duke u shqetesuar kot, per ate më pak se10% te kqijave qe na kane ndodhur rastesisht apo qellimisht dhe mund te na ndodhin gjat jetes. Asgje e gatshme nuk pik prej qiellit, gjerat e vlefshme per jeten duhet t`i arrijme vete. Gati thuja çdo gje eshte ne doren tone, ta ndryshojme per te mire dhe te mos pajtojme me statusin jetesor, qe na imponojne tjeret.

Nese humbim kohe duke u shqetsuar vetem per me pak se 10% te kqijave te jetes sone, nuk do te shenojme kurr sukses e perparim ne jete, por do te perfshihemi nga nje numer i madh i brengosjeve te kota, halleve, shqetesimeve, streseve te pa kontrolluara, urrejtjeve, ironive vend e pa vend ndaj tjereve, nga te cilat nuk kemi kurrfar dobije perpos demit qe mund t`ia shkaktojme vetit permes smundjeve te ndryshme fizike, psikike, emocionale, intelektuale e morale te pasherueshme, qe jane bere shqetsim i madh per mjeksine e psikologjine boterore.

Lideret tane politike shume pak jane te vetëdisiplinuar dhe respektues te elektoratit qe ua kan besuar voten, per t`i perfaqesuar interesat e veta permes politikaneve qe i kane vuar ne balle te skenes politike. Politikanet qe e ruajne disiplinën vetanake, ndjenjen e dhimbjes, respektit e mirekuptimit ndaj elektoratit te vete, e ruajne një mjedis pozitiv, te qete dhe kontribues ndaj vendit e perkrahes te politikes dhe shtetit ne pergjithesi.

Nese jemi te vemendshem dhe komunikojme me emocionet tona, e kuptojme fare mire me cilin nivel te mendimeve dhe me cilin lloj te tyre po sherbehemi gjate jetes.
Lloji i mendimeve qe i prodhojme, manifestohet me llojin e perjetimit te kendshem apo te pakendshem emocional.
Niveli dhe lloji i mendimeve qe sherbehemi me to, vulosin menyren dhe nivelin e te jetuarit tone personal, familjar e kombtar.

Me kete apel po i drejtohem lexusit tim te dashur: Lexusi im, mos urreje, mos xhelozo, mos mbaje zili, mos shpif e mos perqaje, mos u krekos se je më i miri, më i dijshmi, më kombtari, më fetari dhe mos e privatizo Zotin, edukaten, diturine, politiken, sepse ato u takojne te gjitheve. Lej njerezit te qete te jetojne, te mendojne, te veprojne dhe te besojne ne menyren e vete qe i duket me e mira, nese nuk i pengon, perqmon, nenshtron e poshtron tjeret, sepse Zoti e populli ka aqe menquri e dashuri, te na kuptoje te gjitheve te bardhe e te zi.

Do ti pysja te gjitha kategorite fetare, politike e intelektuale, se ciles rruge na qojne urrejtja, xhelozia dhe zilia mes nesh? Athu na qone drejte rruges se Zotit, qe aq shume po flasim ne emer te tije, na qone drejte rruges se zhvillimit e perparimit kombtar, politika qe po rrahim gjoks ne emer te saje, na qone drejte ngritjes, humanizimit dhe kombtarizimit te edukates e diturise, qe aqe shume po flasim ne emer te tyre, apo drejte rruges se djallit e shkatrrimit total, kofshin sa me large nesh keto ndjenja qoroditese e te shemtuara!?

Është e domosdoshme per ne, qe ne menyre sistematike, te bejme perpjekje t`i kultiovojme, t`i rrisim, t`i zhvillojme, t`i kalisim e t`i humanizojme vlerat tona shpirterore, emocionale, intelektuale, morale, humane e kombtare, qe t`i tejkalojme pengesat dhe veshtiresite te cilat na dalin para, per t`i realizuar deshirat dhe synimet tona njerzore e kombtare gjate jetes.

Po te shnderrohet urrejtja, xhelozia dhe zilia ne nafte e benezine, bota do te kallej e do te behet shkrum e hi, edhe pse ka njerze mes kesaje bote qe nuk e meritojne kete zjarr shfaroses.
Per qudi, te gjitha keto urrejtje, xhelozira e zilish mes nesh, po behen ne emer te Zotit e shejntrise se tije, ne emer te partive e vlerave te tyre, ne emer te edukates e diturise, duke u lavdruar secili se feja apo sekti i tije fetar, partija te ciles i takon dhe edukata e dituria qe e posedon eshte më e mire, më e madherishme, më kombetare dhe më e shejte, duke hedhur gure e balte kunder njeri tjetrit ne dem te unitetit tone kombtar e njerzor.

Mosangazhimi yne, pasiviteti dhe mbyllja ne vetevete, shkakton tek ne zvoglimin, sterkeqjen dhe humbjen e dalengadalshme te vullnetit, deshires, guximit, edukates, diturise dhe dashurise, si vlera te pazavendesueshme shpirterore, qe na sherbejne per ti arritte synimet dhe deshirat tona personale, familjare, institucionale, politike, fetare dhe kombetare.

Angazhimet tona sistematike, te planifikuara e me vendosmeri, e furnizojne me te madhe rriten, zhvillimin, persosjen e fuqizimin e vullnetit, deshires, guximit, edukates, diturise dhe dashurise sone, qe t`i arrijme me lehte vlerat e medha njerezore e kombtare, te cilat konsiderohen si virtyte më te larta te njerzimit.

Gjate veprimeve tona ndojhere mund te mos jemi te ndergjegjshem sa duhet, se çfare po bejme, por prapa nesh qendron nje force shtytese e cila quhet dhimbje e turp dhe kenaqesi e krenari.
Sa më shume qe u apim humanitet, moral njerezor, vigjilence dhe drejtesi dhimbjes e turpit dhe kenaqesise e krenarise, aqe më human e më njerezore behemi ne veprimet tona gjate jetes.

Nje populli qe i shkaterrohet arsimi lajmrohen doemos dukuri negative e shume fatkeqesi tek ai popull si :
-Vdekja e pacienteve ne duar te mjekeve, te cilet jane bere mjeke shkel e shko,
-Ndertesa qe shemben e shkatrrohen ne duar te ingjinjereve, pa i perfunduar ato, apo sa t`i perfundojne, -Pasuri qe devalvohet, shkaterrohet dhe humb fare, ne duar te ekonomisteve dhe financiereve,
-Shkaterrim i etikes njerzore dhe humanizmit duke filluar nga politikan te ndryshem, intelektual e klerik fetare,
-Drejtesi qe humbet, neperkembet dhe poshtrohet, ne duar te gjykatesve e prokuroreve,
-Mos mbrojtje e rendit shtepiak, shtetnor e ligjor nga policia e ushtria e vendit, kur shkelet rendi, ligji e kushtetuta,
– Poshtrim i tregtise dhe bizneseve nga keqperdorimet e ndryshme, permes biznismeneve te kriminalizuar,
-Skatrrim i rregullave familjare, bashkshortore dhe shkelje mbi to,
-Shkaterim total i natyres dhe pasurise se saje, te cilen e ka dhuruar ajo gratise per qytetaret e vendit,
-Shkaterrimi i roperteve ndernjerzore, perhapja e urrejtjes, xhelozise, lakmise, shpiunazhes, tradhtise dhe perqarjes mes popullit mbi baza politike, fetare e regjionale dhe vellavrasjes, e tjera dukuri negative e te shemtuara.

Per ta shkatrruar nje vend, nje popull dhe shtetin e tije, nuk ka nevoje ta bombardosh, por lejoja korrupcionin ne arsim, ta perdorin ata qe leshojne deftesa, diploma e tituj te ndryshem akademik e shkencor dhe t`i vulosin ato si dokumenta valide. Lejoja perhapjen e familjarizmit, grupacioneve politike dhe perkatesine farefisnore ne regjistrimin e nxenesve dhe studenteve, ne kalushmerine dhe punesimin e tyre, lejoja t`i fus kthetrat ne shkolle politika vandale me militantet e saje partiak, duke rrenuar tersisht profesionalizmin ne arsim dhe kuadrin e sherbimit pedagogjik e psikologjik per mirevajtjen e organizimit te procesit mesimor ne shkolle.

Nese, permes vetedijes i dergojme nderdijes sone mendime qe nuk mbeshteten ne parime e virtyte njerzore, apo qe mbeshteten, do ti korrim frytet sipas menyres se permbajtjes se mendimeve gjate jetes. Ajo qe eshte mbjelle dje ne nderdien tone po e korrim sote, ajo qe mbjellet sot do ta korrim neser. Farat qe i mbjellim ne kopshtin e nderdijes permes mendimeve tona, munde te jene fara qe prodhojne barishta e therra te egra, apo fara qe prodhojne fryte te mrekullueshme. Per aqe sa kemi kujdese ne kete qeshtje, po per aqe e meritojme lirine, pavaresine, unitetin, bashkimin kombtar dhe jeten e dinjitetshme.
Ne secilen periudhe te historise sone i kemi paguar shtrejte gabimet dhe t’metat tona individuale e kolektive, qe nga periudha e Ilirise e deri ne ditet e sotme, edhe pse ne çdo periudhe kemi dhene martire, heronje e patriot te pushkes dhe penes. Por krahas kesaje, patem dhe ende kemi individ te atille qe shkelen e po shkelin mbi gjakun, sakrificen dhe kontributin e atyre, qe e bene te pamundeshmen per vendin, lirine, pavaresine, unitetin dhe bashkimin kombetare.

Asnjerit prej nesh nuk i konvenon dhe nuk i flene ne shpirte te rritet, zhvillohet e te jetoj si i vetmuar dhe i izoluar nga bota njerezore, sepse çdo gje e humb kuptimin e vete ne jete. Vetem i vdekuri mund ti perballoi vetmise. Te gjallet e kane te pamundeshme ket lloj ekzistence.

Qe te bindemi, se sa e shemtojne njeriun dhe sa e qorodisin dhe e bejne panjeri veset e tije, kemi rastin ta percjellim cirkun qe po e bejne te pasinqertit, te udhehequr nga veset e tyre te shemtuara e te qoroditura ne parlamentin e Kosoves dhe Shqiperise, ne organet tjera kyqe te shtetit, ne ministri e digastere te ndryshme shtetnore e ma gjere, ku edhe bota po bene seri me cirkun e tyre te mbushur perplot vese.

Nuk zgjidhen propblemet tona personale, familjare, institucionale, politike, fetare, kombetare, shtetnore e shume fusha tjera jetike me njerezit e pa sinqert ne balle, qe e kane personalitetin e vete te mbushur perplot me vese, nga më te shemtuarat e nga më te qoroditurat.

Disa dukuri negative te programuara ne koken tone, qe nuk jane te pakta, po na fusin ne perqarje e konfuzion ne mesin tone kombetar, po na lene shume prapa ne aspektin e zhvillimit dhe perparimit. Keto programime tani më i ka tejkaluar koha dhe nuk duhet te zene vend dhe hapesire ne proceset tona psikike, ne proceset e te menduarit, ne proceset emocionale e ne sjelljet tona, nese nuk dojme ta shkaterrojme veten profesionalisht, ekonomikisht, politikisht, fetarisht, juridikishte, moralisht dhe kombetarisht.

Programimet e vjetruar ne kokat tona, edhe sote e kesaj dite po gjallerojne dhe po funksionojne ne dem te qeshtjes sone personale, familjare, politike, fetare, ekonomike, shendetesore, arsimore, juridike, intelektuale, profesionale, shkencore e kombetare.

Menyra se si e percaktojme dhimbjen e turpin dhe kenaqesine e krenarine, na bene hero apo kriminel, tradhtar apo kombetar, te moralshem apo te pamoralshem, te dishem apo te padishem, na bene punetor apo pertac, miqesoe apo armiqesor me tjeret, na bene te guximshem apo frikacak, te drejte apo rrenacak e shume veti tjera, te mira e jo te mira.

Çdo gje qe e bejme gjate jetes, e bejme ose nga presioni per ta shmangur dhimbjen e turpin, ose nga terheqja per ta fituar kenaqesine e krenarine. Per kete arsye duhet te kemi vigjilence e maturi te shtuar, se kë e konsiderojme si dhimbje e turp dhe kë si kenaqesi e krenari.

Dhembja e turpi dhe kenaqesia e krenaria jane forca te medha shpirterore qe e formesojne per te mire apo per te keqe fatin, karakterin, personalitetin, shpirtin dhe jeten tone si individ e familjar, si institucion e si shtet, si parti e si fe , si qeveri e si komb.

Mosangazhimi yne, pasiviteti dhe mbyllja ne vetevete, shkakton zvoglimin dhe humbjen e dalengadalshme te vullnetit, guximit, deshires, dashurise dhe menqurise, si vlera te pazavendesueshme shpirterore, qe na sherbejne per ti arritte deshirat dhe synimet tona personale, familjare, institucionale, politike, fetare dhe kombetare.

Asgje e vlefshme nuk arrihet, pa e poseduar forcen e mjaftueshme te vullnetit, guximit, deshires, dashurise dhe menqurise.
Ata qe i kultivojne, i rrisin dhe i persosin keto vlera shpirterore, konsiderohen njerze te sukseseve mbimesatare, te cilet nuk i perfillin veshtiresite dhe pengesat e natyrave te ndryshme qe u dalin para.

Do te ndryshonin gjerat per te mire, qe nga individi e deri te qeshtja me e larte kombetare, po ta benim shprehi, më pak te flasim e më shume te punojme. Ne ato momente kur e zvogelojme apo e eliminojme hapesiren mes asaj qe e flasim dhe e bejme, gjerat do te ndryshojne rrenjesisht per te mire, rreth fatit tone personal, familjar, institucional, politik, fetar e kombetar.

Fjalen qe e themi nuk duhet lejuar, qe mes saje dhe punes se bere, te ekzistoi nje dete i tere, sepse me vetedije apo pa te, e perqafojme mjerimin, vareferine, roberine, nenshtrimin dhe poshtrimin e menyres se te jetuarit tone pa dinjitet e pa krenari.

Po u mbeshtetem ne fenomenin psikike te mirnjohjes dhe falenderimit ndaj te mirave te pa fundme qe naj ofron natyra, nuk ka vende aspak per shqetesime, brengosje dhe stresim kronik ne shpirtin tone gjate jetes.

Nen ndikimin e mendimeve negative dhe pasivitetit tone, zvoglohet kthjelltesia e ndijimeve dhe perceptimeve tona rrethe gjerave, proceseve, dukurive dhe fenomeneve natyrore, shoqerore, personale dhe shpirterore. Zvoglohet aftesia e mendimeve te verteta e te sakta pozitive, qe e pershkruajne sa më realishte te verteten, duke u larguar gjithnje e me shume prej gjykimeve dhe konkludimeve te argumentuara, me nje ecje te shpejtuar drejte paragjykimeve, “bene mend e rri ne vend”, “paragjyko e mos vepro”.

Te shpetojme nga kthetrat e kendveshtrimit mbeshtetur mbi ndjenjen e simpatise, antipatise dhe xhelozise, duhet ta kuptojme njehere e mire, se nuk ka rrethana e nuk ka njeri qe jane pa vlera apo te perkryer tersisht. Andaj, edhe ne personalisht, i posedojme perparesite dhe t`metat tona. Kur kete e kuptojme, duhet bere perpjekje t`i evidentojme perparesite e t`metat, qe t`ua japim mundesine e zhvillimit perparesive dhe t`i eliminojme t`metat sipas mundesive.

Kendveshtrimi i mbeshtetur ne emocionin e simpantise, antipatise dhe gjelozise, na qone drejte qasjes jo te mirfillte per nje realitet te caktuar, i cili na sjelle vetem konfuzion e zhgenjim. Te shpetojme nga kjo dukuri negative e kendveshtrimeve, eshte mire te bejme perpjekje te perhershme gjate veshtrimit te dukurive te ndryshme, t`i konstatojme edhe te baradhat edhe te zezat per aq sa ekzistojne, sepse asgje ne kete bote nuk eshte aqe e perkryer apo aqe e prapambetur, sa te jete e mjaftueshme t`i shiqojme gjerat bardhe e zihe, sipas kendeveshtrimeve te antipatise, simpatise e xhelozise.

Te gjitha ngjarjet e rrethanat qe jane te mundeshme te ndryshohen, sado te veshtira qofshin ato, eshte mekate e dobsi e jona te adaptohemi me lloj lloj ngjarjesh e rrethanash te papershtatshme e te pavolitshme per ne, në vende qe te bejme perpjekje stoike, te qendrushme, edhe te sakrifikojme po qe nevoja, derisa ti ndyshojme dhe t`i adaptojme ato sipas nevojes e deshires sone.

Keqbersit, nese nuk mund t`i bindim te ndryshojne per te mire dhe te largohen nga veprimet e kqija, eshte mese e domosdoshme te distancohemi prej tyre, te mos i perkrahim, te mos u shkojme prapa dhe t`i pengojme veprat e kqija te tyre me te gjitha mjetet e mundeshme.

Sa më shume qe e kuptojme esencen e parimit universal e njerezor, aqe më shume mesojme permes gabimeve tona dhe nuk i perserisim ato, sepse e kuptojme parimisht, ate qe e kemi bere dje e kemi sote dhe ate qe e bejme sot do ta kemi neser.

Nese nuk mesojme prej gabimeve tona dhe pasojave qe naj kane sjelle ato, do te zhytemi dalengadale dhe do te fundosemi ne pusin e pafunde te gabimeve. Sa pak po mesojme ne shqiptaret prej gabimeve tona!

Njeriu qe ka shpirte altruisti, qe ka karakter te forte e te mire dhe personalitet moral e kombtar, gezohet shume dhe e ndjene veten krenar e te lumtur kur u bene mire tjereve, ndersa ndjehet i ngushtuar kure tjeret sakrifikojne per te. Do te kemi fat e lumturi gjate jetes, nese e bejme shprehi t`u bejme mira njerezve, per aq sa kemi mundesi, t`i perkrahim ata kur kane nevoje dhe te bashkpunojme me ta, pa e prite shperblimin, mirenjohjen e falenderimin prej tyre, sepse vepra qe e bejme ndaj tjereve flete vete dhe na shperblen me lumturi.

Bota eshte e mbushur me njerez mendjemdhej, egoist, primitive, te pandershem dhe mosmirenjohes, prej te cileve nuk duhet te presim mirenjohje e falenderime, sepse ata nuk i lejon urrejtja, xhelozija, inati, paditurija dhe primitivizmi, qe te jene mirenjohes dhe falenderues ndaj atyre njerzeve qe jane e mira kombit dhe i sherbejne atij me te gjitha mjetet dhe mundesite qe i kan ne dispozicion, pa e mashtruar, pa e keqperdorur, pa i premtuar rrejshem, pa rrahur gjoks per mrekullite e veta dhe pa u vequar nga tjeret.

Mirenjohjet, falenderimet, mirekuptimi, respekti e bashkpunimi  vijne nga ata njerze qe kane shpirte te paster, edukate te ngritur e te formuar, intelektual te forte e profesionalist te mrekullushem dhe ata qe jane human, social e kombtare, e jo nga ata qe jane pa shpirt, primitive, te eger, egoist, te pandershem, lakmiqar, mendjemdhej, mburravec e tradhtar.                                                                                                                                                              Bota eshte e mbushur me njerez mendjemdhej, egoist, primitive, te pandershem dhe mosmirenjohes, prej te cileve nuk duhet te presim mirenjohje e falenderime, sepse ata nuk i lejon urrejtja, xhelozija, inati, paditurija dhe primitivizmi, qe te jene mirenjohes dhe falenderues ndaj atyre njerzeve qe jane e mira kombit dhe i sherbejne atij me te gjitha mjetet dhe mundesite qe i kan ne dispozicion, pa e mashtruar, pa e keqperdorur, pa i premtuar rrejshem, pa rrahur gjoks per mrekullite e veta dhe pa u vequar nga tjeret.                                                                                                                                            Ne nuk duhet per asnje qast te shqetesohemi duke pritur mirenjohje e falenderime, sepse tronditemi shpirterisht, e prishim zemren, duke devijuar rrugen e bemiresise dhe angazhimit tone njerzor, human, social, professional, moral e kombtar, per shkak te mosmirenjohseve te ndryshem edhe kur u bejme mire, i rrespektojme dhe i perkrahim ata. Me nje fjale nese jemi bemires, nuk duhet te presim mirenjohje e falenderime preje atyre qe u bejme mire. Çdo mirenjohje e falenderim qe na vije per bemiresite, kontributin intelektual e professional, moral e kombtar, duhet te na jap kurajo e force shpirtnore qe ta vazhdojme punen tone, sepse ne kete bote ka edhe njerez mirenjohes, falenderues, perkrahes e bashkpunus qe e kane fisnikruar shpirtin, e kane ndrite mendjen, e kane perforcuar profesionin dhe punojn per altruizem e jo per egoizem te shfrenuar, siq bejne mosmirenjohesit, lajkataret  dhe pakurrizoret.                                                                                                                                                                                                                               Njeriu qe ka shpirte altruisti, karakter te forte e te mire dhe personalitet moral e kombtar, gezohet shume dhe e ndjene veten krenar kur u bene mire tjereve, ndersa ndjehet i ngushtuar kure tjeret sakrifikojne per te.                                                                                                                                                 Lexusi im i dashur, do te kemi fat e lumturi te madhe gjate jetes, nese u bejme mira njerezve, per aq sa kemi mundesi, i perkrahim kur kane nevoje, bashkpunojme me ta dhe nuk presim shperblime, mirenjohje e falenderime nga ata, sepse vepra flete vete dhe te jep fat e lumturi. I juaj, mësusi Isë

Nese  zemrohemi dhe i urrejme tjeret, i kemi lejuar ata te bejne presion ne shendetin tone fizik, psikik, emocional, intelektual e social, ne vende qe mos t`i urrejme, mos te zemrohemi me ta, por edhe mos t`i perkrahim, nese ata nuk meritojne perkrahje e respekt                                                                                                                                                                                                                                                                 Kure tjeret e hetojne se shkaku i tyre zemrohemi,vuajme, shqetesohemi dhe i shkaktojme vetit dhimbje e i urrejme, ata hedhin valle nga gezimi, sepse zemerimi dhe urretja qe e manifestojme ndaj tyre, nuk shkakton shqetesim e dhimbje tek ata, por neve na shkaterron shpirtin dhe zemren, duke naj bere ditet dhe netet tona sketerre .                                                                                                                                                                                                                    Te shpetojme sa me lehte nga tendosjet shpirterore dhe emocionale, nuk duhet te ballafaqohemi me ata qe na zemrojne, nuk duhet t`i perkrahim, as te bashkpunojme me ta, sepse ata me sjelljet e veta destruktive na zemrojne dhe na bejne t`i urrejme.                                                                                     Zemrimi dhe urrejtja na shkaterrojne shendetin fizik, psikik, emocional, intelektual, moral e social, nese nuk dijme t`i menagjojme mire e si duhet dhe t`i frenojme keto dy ndjenja.                                                                                                                                                                                                             Nese ballafaqohemi me njerze qe na zemrojne e na bejne t`i urrejme sjelljet e tyre, më mire do te ishte te mos i perfillim, te mos i perkrahim, as te bashkpunojme me ta, nese vertete jane destruktiv, te pabindshem e te paperpunushem dhe ne fund te distancohemi tersisht prej tyre.                         Nuk duhet te hapim hendeqe per tjeret, shkaku i zemrimit dhe urrejtjes ndaj  sjelljeve te tyre, se më pare munde te bijme vete ne to. Populli thate:”Ate qe e mbjellim, ate do ta korrim”. Gabimet qe i bejme ndaje tjereve, jo vetem qe i demtojme ata, e demtojme edhe vetene.                                                       Lexusi im i dashur, zemrimi dhe urrejtja ndaj tjereve, demet e pallogaritshme i shkatone ne shendetin tone fizik, psikik, emocional, intelektual, social dhe e mbylle plotesisht perspektiven tone personale, ma shume se tek tjeret. I juaj, mësuesi Isë

Sa më shume qe jemi te pa sigurte me veteveten, aqe më shume e shkaterrojme aftesine tone, per te bere pune me vlere, per te krijuar raporte te mira mes njerezve, per te qene i hapur e bashkpunetor i mire me ta, i dashur e tolerant per aq sa e meritojne ata.                                                                          Aftesite e ulta per te krijuar raporte te mira e te shendosha mes njerezve, na bejne te mbyllemi ne vetevete, te krijojme bindje se nuk kemi vlera aq sa kane tjeret. Kjo bindje na shqeteson tej mase, shpeshehere pa kurrfar arsye, se si dukemi, se çfare pershtypje leme tek tjeret, duke u vetbllokuar  qe edhe ne te japim dicka nga vetja.
Krijimi i nje atmosfere te tille na bene te ndjehemi te veçuar nga tjeret, te perçmuar dhe te padeshirueshem nga ata. Kjo e keçe mund te na ndodhe per shkak te deformimit te kendeveshtrimeve tona ndaj vetevetes dhe ndaj tjereve.Veten e shiqojme nga kendi i inferioritetit, ndersa tjeret nga kendi i superioritetit. Me nje fjale veten e konsiderojme pa asnje vlere gati te shemtuar fare, e tjeret pa asnje t`mete gati te madherishem tersisht.
Keto kendeveshtrime jane te deformuara dhe duhet ti largojme sa me pare, sepse rralle kush eshte i shemtuar tersisht e pa asnje vlere, po ashtu edhe tjeret nuk jane te madherishem tersisht dhe pa te meta fare. Secili personalitet, kush më pak e kush më shume i ka te metat dhe  perparesite e veta.                                                                                                                                                                                                                                                                    Per t`i eliminuar t`metat qe i posedojme dhe per t`i vuar ne skene perparesite apo vlerat qe i kemi, duhet eliminuar sa me pare kendeveshtrimet e deformuara per veten dhe per tjeret. Pasi ta bejme kete, i japim shanse vetit qe ne menyre graduale t’i eliminojme t’metat tona dhe t’i perforcojme perparesite duke i vuar ne skenen jetesore perparesite, qe secili prej nesh i posedojme. Po nuk i vuam me kujdese te shtuar perparesite tona ne skene, qe te udhehiqemi nga ato, do te na udheheqin t`metat.
Kure bindemi qe edhe ne i kemi vlerat, siq i  kane tjeret e ndoshta edhe më shume se ta, behemi te sigurte ne vetevete dhe me nje siguri më te madhe i permiresojme e i humanizojme mardhenjet me njerezit qe kane vlera, pa ra nen tutelen, pa u nenshtruar e pa u lajkatuar para tyre, per qeshtje te ndryshme interesi.                                                                                                                                                                                                                                       Pasiguria ne vetevete, gjithnje e me shume na bene xheloz ne raport me tjeret, nuk bashkepunojme me ata qe kane vlera njerzore, nuk i perfillim vlerat e tyre , veprojme kunder tyre dhe iu bashkangjitemi grupeve te ndryshme njerzish qe nuk kane vlera intelektuale, profesionale, morale, politike, kombtare e as njerzore, mbushur perplote vese e interese te qoroditura, duke i zavendesuar vlerat me antivlera, duke i zavendesuar aftesite tona profesionale  me aftesi demagogjike politike, edhe pse posedojme shume aftesi te mrekullueshme secili prej nesh. Nga kjo pasiguri fillojne te shfaqen edhe deformime tjera ndryshme ne raport me tjeret, si psh: fjalori fyes, kercnuaes, urrejtes e perqmues, shfaqet dyshimi dhe pabesija ne tjeret, revolta e hakmarrja ndaj tyre, injoranca dhe mosperfillja totale duke shkaterruar çdo raport me tjeret, qe vertete jane deshmuar me vlerat e tyre profesionale, morale, humane, politike, njerzore e kombtare.
Mbrenda secilit personalitet gjenden dy persona, i madherishmi dhe i shemtuari. Nese e perkrahim dhe e favorizojme më shume te madherishmin, te tille do te behemi.Nese e perkrahim te shemtuarin, nuk do te behemi tjeter perpos te shemtuar.
A ka turp apo shemti me te madhe se sa ta shprehish veten tersisht si mashtrues, vjedhes, rrenacak, vrases, amoral, dhunues, tradhtar, alkoholist,trafikant i substancave narkotike,trafikant i qenjeve njerezore, abuzuaes me lirine e tjereve, me pasurine e tyre, me pasurine kombetare e shtetnore, ta shprehish veten si njeri i grupacioneve politike dhe korrupcionit. Krejte kete turp e bene vetem personi i shemtuar i cili gjendet brenda nesh.
A ka krenari më te madhe se sa ta shprehish veten permes punes e djerses tende, permes dijes e nderit, permes respektit e dashurise, drejtesise e humanizmit, moralit e atedhedashurise dhe sakrifices per liri e per atedhe. Krejte kete madheshti e bene personi i madherishem, qe gjendet brenda nesh.
Lexusi im i dashur, nuk eshte mire e as e ndershme ta perkrahim e ta favorizojme personin e shemtuar qe gjendet Brenda nesh, por ta perkrahim e ta favorizojme personin e madherishem, po ashtu qe gjendet brenda nesh. I juaj mesuesi Ise.